اصطلاحات رياضی
در بسياری از موارد مشاهده می شود که دانش آموزی با توجه
به این که عمليات رياضی را به خوبی انجام می دهد ولی علاقه ای
به حل تمرينات و مسأله های ریاضی ندارد .
يکی از دلايل آن آشنا نبودن او با مفاهيم و اصطلاحات رياضی است .
لذا با توجه به اهميت این موضوع در این قسمت برای آشنايی
بيشتر شما ، به برخی از اصطلاحات رايج در رياضی که از کتاب
"فرهنگ رياضيات نوشته کی گاردنر" جمع آوری شده است
اشاره می شود.
آمار :
آمار يعنی گرد آوری و بررسی و تفسیرمجموعه ای از اطّلاعات و ارقام .
ابعاد :
ابعاد يک چيز يعنی اندازه های آن
دررياضيات به اندازه های طول،عرض ،ارتفاع وشعاع ابعاد می گويند .
اگر بخواهيديک قاب عکس بخريد بايد ابعاد عکس خود را بدانيد
وگرنه قاب عکسی که می خريد ممکن است کوچک يا بزرگ تر
از عکس شما باشد .
ارتفاع :
ارتفاع يک چيز يعنی اندازه ی بلندی آن از پایین تا بالا.
ارتفاع ،اندازه يا ميزان بلندی يا قدّچيزی را نشان می دهد .
قدّ شما اندازه ی بلندی شما از کف پاها تا بالای سر است .
منظورازارتفاع مثلث،خطّی است که ازرأس برقاعده عمودشده باشد .
تخفيف :
يعنی مقدار پولی که از قيمت اصلی يا اوليه کم می شود .
تخفيف معمولاً به صورت درصدی از کل قيمت بيان می شود.
مثلاً اگربگوييم ٪۱۰ تخفيف يعنی ۱۰ درصدازقيمت کالا کم می شود .
اگر قيمت کتابی ۲۰۰۰تومان باشد و ٪۱۰ تخفيف به آن تعلّق بگيرد
۲۰۰تومان از قیمت کتاب کم می شود و بايد برای خريد ۱۸۰۰ تومان
پرداخت کنيم .
تخمين :
تخمین زدن يعنی ز دن حدسی که به پاسخ واقعی به اندازه ی
کافی نزديک تر است .
اگر بخواهيد مجموع دو عدد ۳۸و ۴۹ را به دست آوريد ممکن است
ابتدا پاسخ ر ا تخمین بزنيد .
به اين صورت که ۴۹+ ۳۸ به ۵۰+۴۰نزدیک است .
پس جواب به ۹۰ = ۵۰+۴۰ بسيار نزديک است.
ولی چون ۳۸می از ۴۰ و ۴۹ کمی از ۵۰ کمتر است مجموع آنها نيز
بايد کمی از ۵۰ +۴۰ کمتر باشد .
اگر پاسخی که بدست می آوريد با تخمین شما خيلی تفاوت
داشته باشد متوجه می شويد که جایی اشتباه کرده ايد .
تفاضل : (اختلاف )
هنگامی که دو چيز را با هم مقایسه می کنيم در حقيقت به دنبال
اختلاف ميان آن دو چيز می گرديم .
در ریاضی برای بيان اختلاف ميان اعداد از اصطلاح تفاضل
استفاده می شود.
اگر از شما خواسته شود که تفاضل دو عدد را پيدا کنيد
يعنی ببینيد آن دو عدد دقيقاً چه اندازه با هم اختلاف دارند .
يک عدد چه مقدار از ديگری کوچکتر است يا يکی چه مقدار از ديگری
بزرگتر است .
مثلاً تفاضل ميان دو عدد ۳و ۱۵عدد ۱۲ است .
دو بُعدی :
اشکال دو بُعدی اشکالی مسطّح هستند ، یعنی طول و عرض دارند
ولی ارتفاع ندارند .
برخی اشکال دو بعدی ، اشکال مشخّص هندسی هستند
و نام مخصوصی دارند.مثل مربع،مثلث،لوزی ،شش ضلعی و غيره
سه بُعدی :
يک شکل سه بعد ی ،طول و عرض و ارتفاع دارد.
اشکال سه بعدی مانند مربع يا مثلث مسطّح نيستند .
يک شکل سه بعدی ممکن است تو پُر يا تو خالی باشد .
مثل مکعب ، استوانه ،کُره ، هرم و بیست وجهی منتظم
سود :
اگر کسی چیزی را ۱۰۰ تومان بخردو آن را ۱۵۰تومان بفروشد ،
می گويیم ۵۰ تومان سود برده است .
مقدار سود يعنی مقدار پول اضافه ای که بدست آمده است .
متوالی : پشت سر هم يا پياپی
مثلاً اگر روز های دوشنبه ،سه شنبه و چهار شنبه پشت سرهم
باران ببارد ،می گوييم سه روز متوالی باران آمده است .
اعداد متوالی به اعداد ی می گويند که پشت سر هم هستند .
مثل اعداد زير
۲۵، ۲۴، ۲۳ ، ۲۲ ، ۲۱، ۲۰ ، ۱۹
اعداد زير چند عدد زوج متوالی هستند :
۴۲، ۴۰ ،۳۶،۳۸، ۳۴ ،۳۲ ، ۳۰
اعداد زير چند عدد فرد متوالی هستند :
۳۱ ،۲۷،۲۹ ، ۲۵ ، ۲۳ ،۲۱، ۱۹
مجذور /مربع کامل
وقتی می گويیم عددی رامجذور کنیم يعنی آن رادرخودش ضرب کنیم.
د ر این صورت می توانیم بگويیم آن عدد را به توان ۲ رسانده ایم .
گاهی به عدد مجذور ، مربع کامل هم می گويند .
مجذور عدد ۴ را به اين شکل می نویسيم : ۴۲
معنی آن اين است که بايد ۴ را در ۴ ضرب کنیم .
۱۶ = ۴ ×۴ = ۴۲
مجذور عدد ۶را به اين شکل می نویسيم : ۶۲
معنی آن اين است که بايد ۶را در ۶ضرب کنیم .
۳۶ = ۶×۶= ۶۶
اعداد ۱، ۴ ، ۱۶،۹ ،۲۵ مربع کامل هستند .
مکعب عدد :
اگر عددی را سه بار در خودش ضرب کنیم،حاصل ضرب به دست آمده
مکعب آن عدد ناميده می شود .
مثلاً مکعب عدد ۱ یعنی : ۱ = ۱ ×۱×۱ = ۱۳
يا ۱ = ۱۳
مکعب عدد 2 یعنی : ۸= ۲×۲×۲ =۲۳
يا ۸ = ۲۳
مکعب عدد 5 یعنی : ۱۲۵= ۵ ×۵×۵ =۵۳
يا ۱۲۵ = ۵۳
به اعدادی مانند ۱ ، ۸ ،۲۷ ، ۶۴ ، ۱۲۵مکعب کامل می گویند.
دانش آموزان را باید با اهداف آموزشی و روشهای جدید آشنا کرد در این زمینه فعالیت مان را آغاز کردیم شاید قدم کوچک ما آغاز بزرگی برای شما باشد.